Vandaag wil ik je meenemen met het verhaal van Finn die opvalt met boos gedrag. Finn is onlangs verhuist en dit jaar in groep zes van de basisschool ingestroomd. Finn laat zich zien als een lieve maar onrustige jongen. Vanaf de eerste dag heeft hij ruzie met zijn klasgenootjes en de leerkracht. Finn is een lieve, energieke jongen, maar hij kan nogal impulsief reageren en verliest dan zijn zelfbeheersing.
Op zijn oude school was er sprake van een “straatcultuur” waar het recht van de sterkste gold. Finn heeft hier geleerd om ruzie met slaan en schoppen op te lossen. Finn komt op “overleefstand” te staan wanneer hij druk voelt. Het zorgteam op zijn oude school is er niet in geslaagd om het patroon van Finn te doorbreken. De moeder van Finn heeft vanwege aanhoudend pesten besloten van school te wisselen.
Op de nieuwe school gaat het in de vierde week mis. Finn lost ruzie op met slaan en schoppen. Er ontstond tijdens het voetbal een heftige ruzie. Alles werd zwart en Finn wist niet meer wat hij deed. Het incident heeft nogal wat invloed op zijn klas. Onder begeleiding wordt Finn naar het kamertje van de adjunct gebracht om tot rust te komen.
Wat zit er achter boos gedrag?
Inmiddels is Finn rustig geworden in de kamer van adjunct directeur en kan er een gesprek met hem worden gevoerd. De mama van Finn wordt ook ingelicht over het incident en komt naar school. De adjunct neemt de tijd om echt te luisteren naar het verhaal van Finn. Dat helpt want er is ongetwijfeld iets aan het boze gedrag van Finn voorafgegaan. Het kan zomaar zijn dat Finn een “goede reden” had om zo boos te worden.
Finn vertelt dat hij werd buitengesloten. De oplossing die Finn heeft gekozen kan echter niet. Dat betekent dan ook dat Finn een gele kaart krijgt. De leerkracht gaat in gesprek met Finn en de betrokken kinderen. Hij krijgt de ruimte om te vertellen hoe moeilijk hij het buitensluiten heeft ervaren. De jongens luisteren en hadden niet door dat Finn dit zo naar vond. Finn biedt zijn excuus aan voor de klappen. De andere kinderen hebben gemeend excuus gemaakt voor het buitensluiten wat maakt dat de angel er uit is.
Het gele en rode kaarten systeem op scholen
Nogal wat scholen hanteren een kaartensysteem om de veiligheid op school te bewaken. Net als voor Finn en de andere kinderen hoort school een veilige omgeving te zijn. Zo is het in de wet veiligheid op school geregeld. In deze wet staat dat scholen verplicht zijn om zorg te dragen voor een veilige school. Deze wet heeft als doel pesten op school aan te pakken en de veiligheid voor leerlingen op school te vergroten. Conflicten tussen kinderen onderling, zoals hier met Finn en zijn klasgenoten kunnen weleens hoog oplopen.
Het gaat dan om gedrag zoals: slaan, schoppen, materialen vernielen of niet respectvol met elkaar omgaan. Om kinderen duidelijkheid te geven over wat grensoverschrijdend of ontoelaatbaar is hanteren scholen een kaartensysteem. De invulling van de sanctie wordt meestal in samenspraak met de directie en leerkracht bedacht. In sommige gevallen betekent dat schorsing van school. Dat Finn een gele kaart heeft gekregen kan gezien worden als een waarschuwing.
De trigger waardoor boos gedrag ontstaat
Er is iets aan voorafgegaan (wat je de trigger kunt noemen) en deze trigger heeft de blinde woede van Finn opgeroepen. De oplossing die Finn heeft gekozen is natuurlijk niet de manier hoe je met zo’n situatie omgaat. Finn heeft aan de binnenkant een naar gevoel. Zo’n naar gevoel kan je zien als soort van wond. Een gevoeligheid of iets wat misschien wel traumatisch doorwerkt. Finn heeft van alles meegemaakt en we weten niet precies wat. Tijdens dit incident werd waarschijnlijk een oude wond geraakt, wat de heftige reactie van Finn heeft veroorzaakt. Finn voelt zich machteloos en is boos en verdrietig te gelijk.
Soms laten kinderen vanuit een naar gevoel extreem gedrag zien. De schoolleiding heeft de verantwoordelijkheid voor het welzijn van alle kinderen op school. Het schorsen en wegsturen van Finn helpt Finn niet om met zijn nare gevoel te dealen wel helpt het om de veiligheid op school te herstellen. Kinderen zoals Finn hebben de verbinding nodig van een vertrouwenspersonen om zich veilig voelen. Ze hebben begrip en erkenning nodig, maar natuurlijk ook begrenzing.
Wat zit er in het koffertje van Finn?
Kinderen meteen trauma dragen vaak een denkbeeldig koffertje mee waar vanalles zit. De buitenwereld kan dit niet zien. De leerkrachten weten vaak niet precies wat er speelt. Met dit incident wordt duidelijk hoe zwaar Finn het op de andere school heeft gehad. Het wordt duidelijk hoeveel impact de conflicten en het pesten op Finn hebben gehad. Sinds kort weet Finn dat hij ADHD heeft. Wat ook maakt dat hij snel en zonder nadenken reageert. Finn en zijn ouders hebben extra hulp waardoor Finn zijn impulsen beter kan beheersen. Hoe mooi zou het zijn om dit incident te gebruiken om nader tot elkaar te komen. Elkaar beter leren kennen.
Vertrouwenspersoon
Naast het gesprek met de adjunct krijgt Finn ook gesprekken met de schoolmaatschappelijk werker. De schoolmaatschappelijk werker is onafhankelijk en is er helemaal voor Finn. Wanneer school grenzen stelt kan de schoolmaatschappelijk werker in verbinding blijven met Finn. Vanuit deze vertrouwensrelatie kan Finn tot leren komen. Finn heeft te leren om zich bewust te worden van zijn gevoelswereld en natuurlijk om zijn gevoelens te uiten. Wat er op neer komt vaker “zeggen wat je denkt en voelt”. Finn is een grote stoere jongen en mist gewoon de woorden om zich uit te spreken en het lichaamsbesef om het boze gevoel tijdig op te merken.
De pijn van Finn veroorzaakt boos gedrag
Finn geeft aan dat hij last heeft van buitensluiten. Buitensluiten is een vorm van pesten. Sociale uitsluiting is heel heftig. Wanneer je wordt buitengesloten kom je buiten de groep te staan. Dat geeft een naar gevoel en is voor nogal wat kinderen moeilijk te verdragen. Veerkrachtig zijn betekent dat kinderen een tijdje een gevoel kunnen verdragen. Wat wil zeggen dat kinderen rustig met beide benen op de grond blijven staan, verbonden blijven met hun gevoel en gefocust blijven. Vanuit deze rust kunnen ze reageren. Dat is voor Finn nog echt een brug te ver.
Slachtoffer zijn van uitsluiting
Kinderen die slachtoffer zijn van buitensluiten komen helemaal alleen te staan. Ze voelen zich vaak alleen en onbegrepen. Voor veel mensen is dit gevoel moeilijk te verdragen. Onbewust pesten we misschien wel, zodat we zelf niet alleen komen te staan. Wanneer we terug gaan naar de voorgeschiedenis van ons “mens zijn” dan betekent sociale uitsluiting dat de overlevingskansen direct afnemen. Kom je in de prehistorie buiten de groep te staan, dan ben je overgeleverd aan de roofdieren, toch? Finn is nieuw in de klas en heeft nog geen aansluiting met de andere kinderen. De kinderen hebben tijd nodig om hem te leren kennen.
Buitensluiten
Ieder mens heeft te maken met buitensluiten. Finn ook. Soms kan je als kind even niet meedoen. Soms ben je te laat voor de trein en rijdt deze net weg. Sommige spelletjes zijn voor vier personen en niet voor vijf. Soms buitengesloten worden behoord tot de wereld zoals deze is. We kunnen de triggers ook niet weghalen. Net als onrecht. De wereld is nu simpel gezegd niet eerlijk. Echter kan je wel leren om uitsluiting te verdragen. Dat is niet gemakkelijk, het kan wel. Ondanks alles ben jij en is ook Finn de baas over zichzelf. Dat betekent ook dat jij en ook Finn een keuze hebt. Zelfs Finn heeft een keuze. Hij kan erop los slaan of hij kan rust zoeken. Finn is dus zelf verantwoordelijk voor de klap die hij heeft uitgedeeld. Wat het moeilijk maakt is het gevoel dat hem overkomt.
Wat zou nu helpen om boos gedrag te verminderen?
Op dit moment lukt het Finn niet om te herkennen van hij voelt. Het gevoel overkomt hem en hierdoor lijkt het alsof hij geen keuze heeft. Finn is nog weinig zelfbewust en hij heeft nog weinig zelfbeheersing. We ontdekken dat een blik van een kind al voldoende kan zijn om het nare gevoel te laten ontstaan. Het eerste wat we gaan doen is dat de mama en de juf hulpbron worden van Finn. Dan is Finn niet meer alleen. Hij kan hulp inschakelen als het nog niet zelf lukt om het op te lossen.
Finn heeft nu wel al een stap gemaakt door het nare gevoel van buitensluiten te bespreken met zijn juf. In de sessies gaan we aan de slag met het uitzoeken van zijn basisgevoelens. Hierdoor krijgt Finn lichaamsbesef. Hij gaat beter voelen. De gevoelens komen niet meer op dezelfde hoop binnen. Tijdens de sessies oefenen we met incasseren. Een boze blik kan hij inmiddels langer verdragen. Dat zorgt voor rust. Nu kunnen we aan de slag met het verdragen van verbale reacties. Daarnaast ontdekt Finn zijn sterke kanten. Wanneer Finn verbonden is met zijn sterke kanten komen deze naar de voorgrond. De kinderen zien hem van zijn positieve kant.
Finn laat zien wie hij is
Finn heeft eerst contact gemaakt met zijn juf die staat nu naast hem. Hij doet steeds vaker leuk en maakt contact. Hij laat in de klas zien hoe deskundig hij is wat betreft Pokémon kaarten. Finn toont zijn verzameling en via deze kaarten maakt hij speelafspraken. Hij maakt nieuwe vriendschappen en zijn positie in de klas verandert. Finn ontspant. Hij vertelt in de klas dat het hem helpt dat kinderen hem met rust laten als hij “laat me” zegt. De klas is bereid om rekening te houden met hem. Zo helpt de klas Finn met zijn nare gevoel. Een gesprek in de klas over buitensluiten helpt ook. Niemand in de klas wil namelijk buitengesloten worden. Finn is niet de enige.
Buitensluiten verdragen
Het maken van vrienden is soms niet zo eenvoudig. Sommige kinderen doen eerst lief en daarna sluiten ze je buiten. Daar heeft ook Finn mee om te gaan. Soms heb je als kind te verdragen dat je wordt buitengesloten. Hoe doe je dat? Hoe zorg je ondanks dat je buitengesloten wordt, dat je toch blij en gelukkig kunt zijn. Finn kan het gevoel inmiddels beter herkennen. Toch houdt hij zo nu en dan het gevoel van buitensluiten. Hij zoekt dan rust waarmee de conflicten ook afnemen. Hij schakelt hulp in van de leerkracht die nu naast hem staat. Na een tijdje is hij gekalmeerd en kan hij door.
Het onzichtbare koffertje van Finn
Finn kwam op school met een onzichtbaar koffertje. In dat koffertje zat van alles en niemand en zelfs Finn weet wat. Dan is het er ineens in alle heftigheid. Een gele kaart zorgt voor afwijzing en triggert tegelijk het gevoel van buitensluiten. Toch heeft de school ook de verantwoordelijkheid voor een veilig schoolklimaat. Een dilemma. Nu de leerkracht Finn beter kent en contact heeft kan de leerkracht een steun zijn. Ondertussen kan Finn vaardigheden leren die hem helpen om zijn aansluiting in de klas te verbeteren.
Hoera, de gele kaart wordt ingetrokken? Boos gedrag is niet meer nodig!
Na vijf weken zijn de boze ruzies een stuk minder geworden. Trots vertelt Finn dat de gele kaart is ingetrokken. Finn heeft minder last van zijn angst om buitengesloten te worden. Het gevoel zit diep. Het is bijzonder dat zijn lichaam zijn pijn oplost. Zoals je lichaam een wond geneest.
Dat heeft tijd nodig. Soms speelt deze gevoeligheid op. Finn weet wat hij dan te doen heeft. Hij heeft steeds meer grip op zijn nare gevoel. En als het hem niet lukt, dan kan de juf of zijn klas hem ook helpen. Laatst was er een jongen die Finn hielp door hem uit de situatie te halen. Finn is nog steeds gevoelig en tegelijk heeft hij steeds meer grip. Finn is weer blij en ontspannen in de klas.
Hulp nodig bij boos gedrag van je kind?
Heeft jouw kind ook last van een naar gevoel? Maak gerust een belafspraak om het hier eens over te hebben. Middels het online programma: De kunst van boos zijn kan je samen met je kind aan de slag om het nare gevoel aan de binnenkant aan te pakken. Nieuwsgierig?
Lees hier meer over het programma voor ouder kind.
0 Reacties