Strijd aan tafel! Vooral op momenten dat onze kinderen het zwaar hebben en ze moe zijn eten ze slechter. Klieren, opstaan en ondersteboven op de stoel aan tafel zitten en ander gedoe komt dan steeds vaker voor. We weten allemaal dat de strijd aangaan averechts werkt. Op een avond gingen we gezellig naar een restaurant. De jongens vroegen: “mogen we naast elkaar zitten?” We keken elkaar aan. We dachten zal dat wel goed gaan? We keken elkaar: vooruit laten we het eens doen.
We wisselden van plek en het werd een topavond. Is het toeval of zorgt deze verandering voor minder strijd of gedoe aan tafel? Vanuit de systeemtheorie is bekend dat de juiste tafelschikking inderdaad het gedoe of strijd aan tafel verminderd. Maar juist uit praktisch oogpunt zitten ouders meestal niet naast elkaar. Zo is het bij ons ook gegroeid. De ene ouder is naast de jongste gaan zitten om te helpen. De andere ouder zit naar de oudste. Zo is het bij ons gebleven, ook nu ze minder hulp nodig hebben. Maar na deze interessante ervaring in het restaurant zijn we de tafelschikking thuis ook gaan veranderen. Onze praktische bezwaren hebben we even aan de kant geschoven.
Hoe ziet de juist ordening er uit volgens de systeembenadering? Die indeling is als volgt: ouders en de broers zitten op volgorde van leeftijd. Van rechts naar links met de volgorde van de klok mee. De jongste zit daadwerkelijk op de plek van de jongste en mag zich ook de jongste voelen. Het idee van de systeemtheorie is dat wanneer iedereen op de juiste plek zit en dat zo ook voelt. Dit geeft voor iedereen rust en ontspanning brengt. Deze duidelijkheid zorgt dat er minder strijd is, maar dat kinderen ook meestal beter eten. Wanneer er spanning of andere negatieve emoties zijn, dan verdwijnt de eetlust bij de meeste kinderen meestal.
Wanneer ik verder terug ga naar mijn eigen jeugd en op papier teken hoe wij vroeger aan tafel zaten, dan wordt tot mijn verbazing hetzelfde patroon zichtbaar. Mijn vader zat naast mij en mijn moeder zat naast mijn jonger zusje. Dit patroon is zo gebleven tot op volwassenen leeftijd. Super interessant om te zien hoe we ongemerkt patronen van generatie op generatie doorgeven. Hoe oud het zijn geweest als er binnen het gezin wel de juiste ordening had geheerst. Door de kinderen op de juiste plek te zetten in het gezin zien ouders vaak wat er nodig is. in ons geval mochten we best wat losser komen van onze ouders en zelfstandiger zijn. Wanneer kinderen op een verkeerde plek terecht zijn gekomen neemt rivaliteit vaak toe.
Door kinderen de juiste plek te laten ervaren neemt rivaliteit vaak af. Rivaliteit is niet meer nodig, de oudste weet dat hij de oudste is en mag ook de oudste zijn. Een gezin werkt als een systeem en in een systeem heeft iedereen een plek. De ouders hebben de plek van de ouders en oudste heeft de plek van de oudste en de jongste de plek van de jongste. Kinderen zijn niet gelijk. De oudste zijn, brengt voordelen met zich mee. De oudste geeft aan de kleinste en mag ontvangen. Door de basisprincipes van systemisch werk te hanteren zorg je voor rust. Eén van de belangrijkste uitgangspunten is dat iedereen een plek heeft met een daarbij behorende verantwoordelijkheid. Ouders zorgen voor hun kinderen, geven structuur en bepalen de regels wanneer ouders deze plek echt innemen.
Wanneer de ordening ontbreekt vullen de kinderen vanzelf de lege plekken in. Dan ontstaat er zo strijd en gedoe aan tafel. Nadat mijn wederhelft een week op schoolkamp was, merkte ik direct de gevolgen. De oudste ging direct op de plek van mijn wederhelft zitten en zich bemoeien met de jongste. Zo kan er een concurrentiestrijd tussen de kinderen. Wanneer ouders om ziek zijn of om wat voor reden afwezig zijn kunnen verschuivingen heel gemakkelijk ontstaan. Kinderen kunnen ook op de plek van de ouder gaan zetten en verantwoordelijkheden nemen die niet passen bij een kind. Rivaliteit uit zich vaak in negatief gedrag, meestal niet alleen aan tafel maar ook daarbuiten. Soms zitten kinderen letterlijk tussen de ouders in. Bijvoorbeeld wanneer ouders gescheiden ouders hebben komt die nog wel vaak voor. De juist rol positie in het gezin leren kennen geeft dan duidelijkheid en rust voor iedereen.
De juist ordening volgens de systeembenadering is (met de klok mee) vader, moeder, oudste kind en daarna de jongere kinderen naar leeftijd. Wanneer het gaat om pleegkinderen dan kan de volgorde van komst in het gezin worden aangehouden. Veranderingen toepassen kan soms eerst gepaard gaan met extra onrust. Geef iedereen de tijd om even te wennen aan de juiste posities. In samengestelde en (pleeg) gezinnen is het soms even zoeken naar de juiste plek binnen het gezin, maar net zo goed of misschien nog wel belangrijkere om als gezin goed te functioneren.
Bij ons, maar ook bij andere ouders die ik begeleid merk ik dat de juiste ordening strijd aan tafel verminderd. De praktische bezwaren die ouder benoemen zijn meestal geen probleem. Vaak laten kinderen zelfs juist meer zelfstandigheid zien omdat ze meer eigen verantwoordelijkheid hebben gekregen. Verder rapporteren ouders die de juiste ordening hanteren dat kinderen elkaar minder in de haren zitten en er is minder gezeur is wie waar mag zitten. Het was wel echt de eerste weken dat de jongst nogal beweeglijk was. De oudste begrensde dat weer en na twee weken ging dat ook beter.
Een super leuke oefening om te doen is om de setting eens te tekenen en teken ook eens de tafel setting van vroeger. Zijn ze gelijk of verschillen ze juist? Juist bij pleegkinderen kan het thema geen plek hebben in de wereld spelen. Juist dan is het super belangrijk om kinderen gewoon vaste plek te geven. Zo’n tafel moment is een mooi moment om heel duidelijk te zijn over de plek. De jongste kan zich gedrag als de jongste. Het pleegkind wat later is gekomen heeft ook een plek en de kinderen hoeven niet te concurreren, De plek is duidelijk en de strijd aan tafel verdwijnt!
Heb je ook een vraag over opgroeien en opvoeding? Maak jij je zorgen om je kind. Heb jij het idee dat je kind vast loopt en dat er onduidelijkheid is over zijn of haar plek. Je kind geeft misschien wel aan: ik ben waardeloos of ik ben niets. Of je merkt dat je kind moeite heeft om zijn of haar plek in te nemen en weinig weerbaar is en wening zelfvertrouwen heeft. Ik kan je verder helpen. Plan nu een gratis belafspraak in.
Wordt je kind snel boos of laat het moeilijk gedrag zien? Wil je verbinding met kind? Dan heb ik een waardevol e-book geschreven met 25 weetjes over praten met kinderen over gevoelens?. Vraag het hier aan.
Je ontvangt updates, interessante links naar artikelen, Podcast Webinars en online programma's
Durf te Voelen: Hoe geef je ruimte aan gevoelens bij jezelf en je kind? Het…
Omgaan met boosheid. In dit blog deel ik praktische tips voor ouders van kinderen met…
Minder boos meer zelfvertrouwen. Welke kwestie pak je eerst aan? In dit blog deel ik…
Met dit kwartaal lidmaatschap krijg je toegang tot de binnenwereld van kinderen met eenvoudige tools…
Waarom praten over boosheid met kinderen zo moeilijk Is (en hoe je het wel kunt…
Angst maakt de wereld van kinderen steeds kleiner. Hoe kan jij je kind helpen om…