Praten over gevoelens met kinderen is essentieel voor hun emotionele ontwikkeling, maar niet altijd vanzelfsprekend. Veel kinderen missen de woorden om te zeggen wat ze voelen. Gelukkig zijn er andere ingangen: via spel, verbeelding, symboliek en lichaamstaal kun je alsnog toegang krijgen tot de binnenwereld van een kind. In dit artikel leer je waarom praten soms niet lukt, hoe je gevoelens herkent zonder woorden, en welke tools wél werken. Inclusief gratis Startpakket voor professionals en verdiepende modules via het lidmaatschap Werken met de Binnenwereld.
Praten met kinderen over gevoelens
Je vraagt aan een kind: “Hoe voel je je?”
Het antwoord: “Weet ik niet.”
Of: “Gewoon.”
Veel kinderen vinden het moeilijk om gevoelens onder woorden te brengen. Niet omdat ze niets voelen, maar omdat ze die gevoelens niet kunnen benoemen. Ze missen de taal, het overzicht en de veiligheid om zich echt uit te drukken.
Als professional sta je dan voor een keuze: blijf je hangen in het verbale, of zoek je een andere ingang?
Dit artikel helpt je om door gedrag heen te kijken en spel, symboliek en verbeelding in te zetten als brug naar de binnenwereld van een kind.
Waarom vinden kinderen het lastig om over gevoelens te praten?
Kinderen hebben vaak nog geen taal voor wat ze voelen. Ze zijn hun gevoelens, in plaats van dat ze die kunnen beschrijven. En daar zitten een aantal oorzaken achter:
Taalontwikkeling: het emotionele brein ontwikkelt zich eerder dan het taalgebied. Wat gevoeld wordt, is niet altijd uit te spreken.
Loyaliteit: kinderen willen hun ouders of leerkracht niet teleurstellen. Ze zwijgen liever dan dat ze iets “verkeerds” zeggen.
Schaamte of angst: het delen van gevoelens vraagt kwetsbaarheid. Dat is spannend, zeker als kinderen eerder zijn afgewezen.
Gebrek aan voorbeelden: als volwassenen zelf weinig praten over gevoelens, leren kinderen het ook niet vanzelf.
👉 Gevolg: veel kinderen laten emoties zien via gedrag in plaats van woorden.
➡️ Tip: Wil je dit beter leren herkennen en begeleiden? Start gratis met het Startpakket Werken met de Binnenwereld.
Hoe herken je gevoelens bij kinderen als ze er geen woorden voor hebben?
Als een kind geen woorden gebruikt, kun je alsnog veel te weten komen via:
📌 Gedrag
Gedrag is communicatie.
Clownesk gedrag kan wijzen op onzekerheid.
Agressie kan een masker zijn voor angst of verdriet.
Stilte of terugtrekgedrag kan wijzen op overweldiging of overprikkeling.
🖍️ Tekenen en spel
Kinderen verwerken gevoelens via creativiteit:
In tekeningen herken je thema’s (bijv. onveiligheid of angst, verdriet, hulpeloosheid).
Door fantasiespel komen vaak verborgen rollen of angsten naar voren.
“Een kind dat steeds gevangen zit in het spel, voelt zich misschien ook in het echt vastzitten.”
🧩 Symboliek en herhaling
Symbolen (monsters, bruggen, trappen) en terugkerende scenario’s in het spel kunnen wijzen op diepere thema’s.
Je leert deze patronen beter herkennen in het lidmaatschap Werken met de Binnenwereld.
Wat werkt wél? Praktische tools om gevoelens bespreekbaar te maken
Simpel gezegd: praat niet alleen over gevoelens, maar doe iets met het gevoel. Kinderen hebben werkvormen of oefeningen nodig waarin ze zichzelf kunnen uitdrukken, zonder dat ze moeten uitleggen.
🎲 Werkvormen en oefeningen die wél werken:
Bordspellen: gebruik pionnen, dobbelstenen en vragenkaarten om spelenderwijs gevoelens te verkennen. (Bijv. ‘Mens Erger Je Niet’ met binnenwereld-vragen.)
Tekenopdrachten: laat kinderen ‘zichzelf tekenen van top tot teen’, of een ‘gevoel’ een gezicht geven.
Playmobil/figuren: vraag ze om een gezin of situatie neer te zetten en stel daarna systemische vragen.
Lichaamsgericht werken: waar voel je iets? Hoe groot is het gevoel? Kun je het kleiner maken met adem of beweging?
Symbolische tools zoals de ‘Tovermachine’, ‘Verlangensboom’ of ‘Magische Schatkist’ om helpende gedachten en gevoelens te activeren.
Enkele tools komen terug in het Startpakket en het volledige pakket vind je in het werken met de binnenwereld lidmaatschap.
➡️ Bekijk de inhoud van het lidmaatschap
Hoe gebruik je spel en verbeelding om emoties zichtbaar te maken?
Spel en verbeelding zijn de natuurlijke taal van kinderen. Daarin ligt de sleutel tot hun binnenwereld.
🎭 Waarom spel werkt:
Maak afstand met spel: het gevoel zit niet “in mij”, maar in het poppetje.
Spel nodigt uit tot exploratie: kinderen kunnen meerdere kanten van zichzelf of een situatie onderzoeken.
Gebruik van spel maakt controle mogelijk: in spel zijn kinderen regisseur, waar ze in het echte leven vaak machteloos zijn.
🧠 Werken met verbeelding:
Bijvoorbeeld via:
De Onderwaterwereld: een tekening maken met de niet-dominante hand, waarin onbewuste emoties zichtbaar worden.
Met de Gelukkigheid Cirkel: NLP-techniek om positieve gevoelens te versterken.
Deze werkvormen zijn beschikbaar in de oefenmodules van Werken met de Binnenwereld.
Wanneer verwijs je door? En hoe werk je samen met ouders en collega’s?
Soms is praten over gevoelens een beginpunt, maar niet genoeg. Dan is doorverwijzen of samenwerken noodzakelijk.
Wanneer verwijs je door?
Als er sprake is van trauma, dissociatie of structureel ontregeld gedrag
Wanneer het kind geen veiligheid ervaart in de thuissituatie
Als je als professional vastloopt en onvoldoende effect merkt
Samenwerken met ouders:
Bespreek samen wat je observeert, zonder te oordelen
Nodig ouders uit om ook thuis over gevoelens te praten
Geef praktische tips of verwijs ze naar programma’s zoals Wortels en Vleugels of Minder Boos Meer Zelfvertrouwen
Samenwerken met collega’s:
Deel observaties met intern begeleiders of jeugdhulpverleners
Maak gebruik van intervisie of multidisciplinair overleg
Gebruik dezelfde taal (zoals het binnenwereldmodel uit werken met de binnenwereld) zodat iedereen op één lijn zit
Starten met Werken met de Binnenwereld
Ben je professional en wil je zelf ervaren hoe krachtig deze werkwijze is?
👉 Start met het het Startpakket
✔ Leer werken met spel, verbeelding en symboliek
✔ Ontdek of het werken met de binnenwereld werkt voor jou
✔ Inclusief opdrachten, video’s en praktijkvoorbeelden
➡️ Start hier met tools om te werken met de binnenwereld
🚀 Klaar voor verdieping?
Wil je meer tools, werkvormen en verdiepende modules over boosheid, angst, zelfvertrouwen en gevoelens?
Word dan lid van Werken met de Binnenwereld.
Je krijgt toegang tot alle modules, oefeningen, hypnosessies, Zoom-bijeenkomsten en de community.
➡️ Lees meer over het lidmaatschap
