Assertiviteit je kind doet wat het hart ingeeft
Wat is assertiviteit bij kinderen?
Assertiviteit betekent dat een kind durft op te komen voor zichzelf, op een manier die respectvol is naar anderen.
Het is de balans tussen meebewegen en begrenzen. Een assertief kind zegt wat het wil, voelt of vindt, zonder anderen pijn te doen of zichzelf weg te cijferen.
Veel ouders verwarren assertiviteit met mondigheid of brutaal gedrag. Maar echte assertiviteit komt van binnenuit.
Het ontstaat wanneer een kind leert luisteren naar zijn hart, woorden vindt voor wat daar leeft, en het vertrouwen heeft om dat eerlijk te delen.
Waarom is assertiviteit belangrijk?
Assertiviteit bij kinderen is onmisbaar voor gezonde zelfontwikkeling.
Een kind dat zich niet durft te uiten, loopt risico op:
een laag zelfbeeld (“anderen weten het beter dan ik”),
angst om fouten te maken,
of boosheid die zich opkropt en plots ontploft.
Een kind dat té assertief lijkt, overschreeuwt vaak juist zijn onzekerheid.
Echte assertiviteit is niet hard, maar helder: “Ik mag er zijn, net als jij.”
Door assertiviteit te oefenen leert een kind:
zijn gevoelens te herkennen,
grenzen te voelen én te benoemen,
eerlijk te zeggen wat het wil of niet wil,
en rekening te houden met anderen zonder zichzelf te verliezen.
Hoe ontwikkelt assertiviteit zich?
Assertiviteit groeit stap voor stap, net als zelfvertrouwen.
Kinderen leren door ervaring: door iets te zeggen, een reactie te krijgen, en te ontdekken dat de wereld niet vergaat.
In de peuter- en kleutertijd begint dit met kleine zinnen als:
“Nee, ik wil dat niet.”
“Dat is van mij.”
“Ik kan het zelf!”
Later wordt het subtieler:
“Ik vind dat niet fijn.”
“Ik wil het op mijn manier proberen.”
Een kind dat zich veilig voelt en wordt aangemoedigd om eerlijk te zijn, leert sneller om assertief te handelen.
Veiligheid is dus de voedingsbodem.
Waarom vinden sommige kinderen dit moeilijk?
Er kunnen verschillende oorzaken meespelen:
Laag zelfbeeld: het kind gelooft niet dat wat het voelt belangrijk is.
Overgevoeligheid: het kind voelt de emoties van anderen zo sterk dat het liever aanpast dan confronteert.
Strenge of onvoorspelbare omgeving: het kind heeft geleerd dat eerlijk zijn “gedoe” oplevert.
Weinig oefenkansen: volwassenen nemen vaak beslissingen uit goede bedoelingen, maar ontnemen daarmee ruimte om te oefenen met autonomie.
Het gevolg?
Een kind dat te weinig ruimte krijgt, leert vooral stil zijn.
Een kind dat te veel ruimte krijgt, leert soms overstemmen.
Assertiviteit ontstaat precies in het midden.
Wat kun je als ouder of begeleider doen?
Geef woorden aan gevoelens.
Help je kind zinnen te vinden als:
“Ik voel me boos omdat…” of “Ik wil liever dat…”Erken zijn perspectief.
Ook als je het niet eens bent.
Dat geeft het kind het gevoel: “Wat ik zeg doet ertoe.”Gebruik rollenspellen of spel.
Laat je kind oefenen met grenzen aangeven in veilige situaties.
Bijvoorbeeld met poppetjes, kaartjes of een spel als Mens Erger Je Niet.Modelleer assertiviteit zelf.
Zeg eerlijk wat jij wilt of voelt, op een rustige manier.
Kinderen leren het meest door te zien hoe jij met verschil omgaat.Versterk de ik-boodschap.
In plaats van: “Jij luistert niet” → “Ik voel me niet gehoord.”
Voorbeeld uit de praktijk
Een meisje van acht durfde op school nooit iets te zeggen.
Als anderen haar spullen pakten, glimlachte ze verlegen.
Thuis barstte ze soms in tranen uit.
Samen maakten we een oefening: “Doen wat je hart je ingeeft.”
Ze leerde eerst voelen: Wat zegt mijn hart?
Daarna benoemen: Wat wil ik?
En dan uitspreken, rustig maar duidelijk.
Na een paar weken zei ze tegen een klasgenoot:
“Ik vind het niet fijn als je dat doet. Wil je ermee stoppen?”
Ze vertelde trots: “Mijn hart zei: zeg het maar, het mag.”
Dat moment voelde als echte groei.
Tot slot hoe versterk je assertiviteit bij kinderen
Assertiviteit gaat niet over luid of stil zijn.
Het gaat over trouw blijven aan jezelf, ook in contact met anderen.
Over voelen wat je hart zegt en het durven uiten, zonder strijd.
Als kinderen leren om hun binnenwereld te vertrouwen, groeit hun zelfvertrouwen vanzelf mee.
Ze hoeven dan niet te vechten of te vluchten, maar staan stevig, met een open hart.
Lees verder
Wil je je kind helpen om sterker te staan en met meer vertrouwen te praten over wat het voelt? Doe mee met gratis webinar Minder Boos, Meer Zelfvertrouwen of ontdek het lidmaatschap Gelukkige Kinderen, Gelukkige Ouders vol praktische oefeningen en herkenbare voorbeelden voor thuis.
