Als straf geven werkt waarom is het dan zo vaak nodig?
Werkt straf wel en als het werkt waarom is er dan zo veel nodig? Nogal wat ouders kiezen er regelmatig voor om te werken met straffen en belonen. Dat is niet zo gek want in nog al wat opvoedboekje wordt straffen en belonen aangeprezen. Steeds meer hoor je tegengeluiden. In dit blog neem ik je mee langs verschillende opvoedtechnieken zoals straffen, belonen en de overlegmethode.
Werkt straf eigenlijk?
Met straffen en belonen leren we kinderen dat liefde niet van zelfsprekend is. Onbedoeld geef je de boodschap “ouderliefde is niet vanzelfsprekend daar moet je wat voor doen”. Namelijk iets wat ons pleziert of wat indruk op ons maakt. “Als jij je bordje leeg eet krijg je een toetje”. “ouderliefde is niet onvoorwaardelijk”.
Meestal gaat het bij ouders die gebruik maken van straffen om gehoorzaamheid van kinderen af te dingen. Straffen worden ingezet om controle uit te oefenen op het gedrag van kinderen. Ouders denken dat je kinderen helpt door ze een onaangename consequentie te laten ervaren. Het idee is dan dat kinderen hier van leren en het gedrag vermijden uit angst voor de consequentie. Gehoorzaamheid afdwingen is niet de manier waardoor kinderen zich ontwikkelen tot leuke en gelukkige volwassenen. Kijk maar eens hoe Victor met straf om gaat.
Hoe gaat Victor met de straf om?
Victor van 11 jaar lijkt wel volledig ongevoelig voor straf. Althans dat zegt de leerkracht tegen de ouders op een oudergesprek. Hij wacht gewoon tot de tijd voorbij is en gaat daarna gewoon door met waar hij zelf zin in heeft. Heldhaftig zit hij de straf uit. “mij krijgen ze toch niet klein”. Sterker nog, zijn verzet naar zijn ouders en leerkracht wordt nog meer versterkt. Ouders en leerkrachten voelen zich onmachtig. Victor ook, want Victor voelt zich vaak alleen en onbegrepen. Straf werkt hier niet, maar de relatie met iedereen verslechterd wel.
Hoe zit het dan met beloningen?
De gedachte achter het geven van beloningen is dat kinderen gaan werken of zich gaan inspannen om de beloning te bemachtigen. Kleine kinderen vinden het leuk om stickers te krijgen, een cadeautje of aandacht. Beloningen kunnen hier even werken. Wanneer je met beloningen werkt dan kan je dit een korte periode doen. Daarna dien je de beloning aan te passen anders verliest het zijn uitwerking. Er zijn echter ook kinderen die zich helemaal tegen een beloning verzetten. Ander slimmeriken doen hun uiterste best de beloning binnen te slepen en doen daarna weer precies wat ze het liefste willen. Kinderen doen niet iets omdat ze het van binnenuit willen. Ze doen het voor de beloning. Dus doseer hier.
Hoe komt het dat straffen en belonen niet het wenste effect geeft?
waarom straft niet werkt? Het antwoord is heel eenvoudig. Kinderen willen graag groot zijn. Ze willen zelfstandig zijn en onafhankelijk. Door kinderen te belonen en te straffen werk je hun natuurlijke drang naar zelfstandigheid tegen. Soms is er even een opleving en dan komt het oude gedrag weer terug. Het effect van de beloning dooft uit of kinderen hebben een manier gevonden om het gedoe te omzeilen. Wat werkt dan wel?
Geef kinderen verantwoordelijkheid
Welke alternatief is er wanneer straf niet werkt? Kinderen kunnen we wel hun verantwoordelijkheid terug geven. Wanneer kinderen zelf verantwoordelijk worden voor “problemen” zal de natuurlijke drang tot groot en zelfstandig zijn het overnemen. Wanneer kinderen het echt zelf willen kunnen ze bergen verzetten. Kortom we dienen te accepteren dat we als ouder geen macht hebben over onze kinderen. Kinderen zijn van zichzelf. Kinderen bepalen zelf wanneer ze iets willen aanpakken. Ouders met kleine kinderen weten heel goed dat je kinderen niet kan dwingen tot eten, slapen en zindelijkheid. Dat betekent dat de verandering alleen tot stand komt wanneer je kind hier toe bereid is. Bij groter worden hoort een stukje eigen verantwoordelijkheid. Het is dus heel belangrijk om kinderen hun verantwoordelijkheid terug te geven. Hoe doe je dat doet? Met ouderlijke aanwezigheid! Door er gewoon te zijn voor zijn kind.
Treuzelende Nilan
Neem Nilan, Nilan kan enorm treuzelen om naar school te gaan. Zijn ouders worden hier geïrriteerd van. Het is de verantwoordelijkheid van ouders om aan te geven dat het schooltijd is. Het is de verantwoordelijkheid van Nilan om startklaar te zijn. Wiens verantwoordelijkheid is het nu om op tijd te komen? Zowel voor ouders en Nilan hebben hier verantwoordelijkheid.. Wat zou er gebeuren als Nilan te laat komt door zijn getreuzel.
Ouders laten het te laat komen gebeuren. Wat ze zelf geen fijn gevoel vinden. Ze doen het ochtend riedeltje. Milan zet het treuzelen in. Ouders geven aan het is nu tijd: “zo komen we te laat”. Ouders geven ruimte aan het treuzelen en leggen de consequentie uit. Ze blijven rustig en kalm en duidelijk.
Ja hoor, Nilan kwam te laat. Hij vond het niet fijn om te laat te komen. Alle kinderen zaten al in de kring, Nilan heeft het treuzelen daarna zelf verandert. De consequentie te laat komen vond Nilan te nadelig. Nu zorgt hij er zelf voor dat hij niet te laat komt. Hoe mooi!
Overleggen werkt dat?
Een andere manier die ouders in plaats van straf nogal wat ouders gebruiken is overleggen. werkt dat? Zo nu en dan overleggen is prima en deze manier heeft ook nadelen. Sommige kinderen, gaan een oneindige discussie aan. Ze weten dat papa en mama niets doen aan het boze gedrag zolang ze in gesprek blijven. Dat doen ze ook! Vaak komen ze met allemaal ingewikkelde uitzonderingen en situaties.
Te veel uitleg geven is ook een valkuil. Uitleggen heeft alleen zin als je kinderen iets uitlegt wat ze nog niet weten, anders heeft het geen zin. Praten alleen is vaak niet voldoende en doet soms zelf afbreuk aan een duidelijke houding en het verzwakt jouw aanwezigheid als ouder. Geweld kan je niet oplossen met een gesprek je maakt het geweldige gedrag kleiner.
Hoe geef je dan op een respectvolle manier grenzen aan?
Ik neem je mee in de methode van Haim Omer in zijn fantastische boek over geweldloos verzet in gezinnen. Omer heeft zijn methode gebaseerd op pubers. Echter deze aanpak is zo praktische en duidelijk dat deze prima toe te passen is op basisschool kinderen.
Kies een situatie die je wilt veranderen. Maak een lijstje van situaties.
De ouders van Hanneke hebben de situatie van de snoeppot gekozen
Hanneke kan de verleiding niet weerstaan en eet soms de snoeppot leeg. Daarna heeft ze spijt en alle snoeppapiertjes werkt ze weg,. Geen sporen!
De ouders van Hanneke merken dit natuurlijk op. Hanneke vertelt dan verhalen en ouders worden dan nog bozer omdat ze in hun ogen liegt. “Wat moet er van Hanneke komen als dit zo doorgaat”. Hanneke vindt het bekennen heel moeilijk en ze is bang om afgewezen te worden.
De ouders van Hanneke komen gezamenlijk naar Hanneke.
Ouders: “We willen even met je praten”.
“Wat er nu gebeurd dat kan zo niet langer We kunnen dit niet tolereren”.
Ouders gaan dus niet in discussie. Eventueel kan je nog aanvullen met: “we doen dit omdat ze zo van je houden”.
“Ik heb gezien dat de snoeppot weer leeg is en wanneer ik je daarop aanspreken dan vertel je niet wat er is gebeurd.
Wij zullen dit niet langer tolereren Wij willen dat je naar ons toekomt als er iets is.
Als er schade is ontstaan (lege pot) dan gaan we met je kijken hoe je de schade kan herstellen.
Bijvoorbeeld nieuwe snoepjes kopen.
Wij hebben dit besluit genomen”.
Ga niet met je kind in discussie of er tegen in.
Je ziet dat er geen ruimte is tot discussie.
De ouders hebben dit besluit genomen ongeacht wat Hanneke vind.
Daarna kan je afronden. Dit is wat we wilde zeggen.
Nu heb je aangekondigd wat je gaat doen.
Zo stel je duidelijke grenzen.
Met deze aankondiging zet je jezelf in de ouderrol.
Natuurlijk valt er nog van alles over te zeggen.
Pas deze stap toe en je zal merken dat dit werkt.
Natuurlijk kan ik je daar ook bij helpen en samen een plan maken.
Daar wil ik wel hulp bij
Ik kan me voorstellen dat je dit alles zo leest en van alles herkent. Zeker wanneer situaties en patronen lang in geslepen zijn en je dat gaat veranderen kan dat eerst weerstand bij je kind te weegbrengen. Je hoeft dit niet alleen te doen. De scenario’s kunnen we samen doorspreken. Maak gerust een belafspraak. Niets doen en uitstellen helpt niet. Vaak wordt het dan erger. Integratieve kindercoaching, oudercoaching en individuele Allez kidzzz kan hier goed helpen. Je bent niet de eerste ouder met dit probleem en er is iets aan te doen!.
Plan hier een gratis belafspraak
Ken je het e-book met 25 weetje om boze kinderen beter te begrijpen al?
0 reacties