Wat de angst van je kind je wil vertellen en hoe jij kunt helpen

Herken je dit?

Je zoon of dochter wil ’s ochtends niet naar school. Het begint met buikpijn, een brok in de keel of tranen bij het aantrekken van de schoenen. Soms wordt er zelfs geschreeuwd of gesmeekt: “Ik durf niet!” Als ouder voel je machteloosheid. Je wilt je kind beschermen, geruststellen, misschien zelfs overtuigen dat het allemaal wel meevalt. Maar diep vanbinnen weet je dat de angst echt is.

Angst kind is geen aanstellerij. Het is een signaal van je kind uit de binnenwereld. En vaak zegt die angst veel meer dan wij in eerste instantie denken.

In dit blog neem ik je mee in wat angst kind je wil vertellen, hoe je het kunt herkennen en wat je als ouder of professional kunt doen om je kind te begeleiden.

Wat is angst bij een kind?

Angst is een emotie die ons helpt overleven. Het waarschuwt ons voor gevaar en zorgt dat we alert worden. Bij een kind kan angst echter doorschieten: ze zien gevaar waar het er niet is, of hun lichaam reageert alsof er een tijger in de kamer staat terwijl het eigenlijk om een spreekbeurt gaat.

Angst kind is dus zowel beschermend als belemmerend. Beschermend omdat je kind voorzichtig is met verkeer, vreemden of vuur. Belemmerend wanneer angst kind zorgt dat je kind niet meer durft te spelen, naar school te gaan of nieuwe dingen uit te proberen.

Signalen van angst kind

Angst uit zich niet altijd in woorden. Vaak merk je het in gedrag of lichamelijke klachten. Enkele signalen van angst kind zijn:

• Lichamelijk: buikpijn, hoofdpijn, misselijkheid, trillen, zweten, hartkloppingen.

• Emotioneel: huilbuien, snel in paniek raken, veel piekeren.

• Gedrag: vermijden van situaties (niet naar school, niet logeren, niet meedoen met sport).

• Sociaal: terugtrekken van vriendjes of juist klampen aan ouders.

Soms lijkt een kind vooral boos of koppig. Maar onder die boosheid zit vaak een laag van angst.

Wat wil de angst van je kind je vertellen?

Elke angst kind heeft een verhaal. Het is een boodschap uit de binnenwereld. Vaak zit er iets onder dat gehoord wil worden:

• Angst voor falen: “Ik ben bang dat ik niet goed genoeg ben.”

• Angst voor afwijzing: “Ik hoor er niet bij.”

• Angst voor controleverlies: “Ik weet niet wat er gaat gebeuren en dat maakt me bang.”

• Angst door eerdere ervaringen: pesten, ziekte, scheiding of verlies laat sporen achter.

Door te luisteren naar die boodschap, ga je voorbij het gedrag en kom je dichter bij de kern.

Verhalen uit de praktijk

Een meisje van 9 jaar kwam bij mij omdat ze niet meer naar school durfde. Haar ouders dachten dat ze koppig was. Toen we gingen tekenen en praten in spel, bleek dat ze bang was dat mama ziek zou worden terwijl zij op school zat. Haar angst kind ging dus niet over school, maar over veiligheid en verlies.

Een jongen van 11 had dagelijks driftbuien. Onder de boosheid zat een constante spanning: hij was bang om fouten te maken en uitgelachen te worden. Zijn boosheid was eigenlijk een beschermingslaag voor zijn kwetsbaarheid.

Deze verhalen laten zien dat angst kind vaak een uitnodiging is om dieper te kijken.

Hoe ga je om met angst kind?

Het eerste wat kinderen nodig hebben, is erkenning. Niet: “Je hoeft niet bang te zijn”, maar: “Ik zie dat je bang bent. Vertel maar.” Daarmee zeg je: jouw gevoel mag er zijn.

Vervolgens zijn er drie belangrijke stappen:

1. Veiligheid bieden

Een kind kan pas leren omgaan met angst als het zich veilig voelt. Dat betekent voorspelbaarheid, nabijheid en rust.

Voorbeeld: Maak samen een vaste avondroutine. Doe een ademhalingsoefening of lees een rustgevend verhaaltje.

2. Woorden geven

Help je kind woorden vinden voor gevoelens. Dat kan door:

• Emotiekaartjes

• Tekenen van de angst

• Spel: een knuffel die de angst speelt

Woorden maken angst kind minder groot en geven grip.

3. Kleine stappen zetten

Bouw angstsituaties stap voor stap op. Durft je kind niet naar school? Neem het bij de hand stap voor stap mee. Vervolgens even naar binnen lopen, stem wel even af met de leerkracht. Vaak werkt het bij jonge kinderen om vroeg te komen als het rustig is. Je kunt bij angst enkel het tempo van je kind volgen. Dit vraagt sensitiviteit. Geen stap zetten is geen optie. Kinderen behoren op school. Help je kind vanuit een beweging een stap verder.

Speelse manieren om met angst kind te werken

In mijn 1 op 1 trajecten en Werken met de Binnenwereld voor professionals gebruik ik spel en verbeelding. Enkele voorbeelden die jij thuis of als professional kunt toepassen:

• De Angstwijzer: laat je kind met handen aangeven hoe groot de angst is. Dat maakt iets ongrijpbaars concreet.

• De Tovermachine: een denkbeeldige machine die negatieve gedachten omzet in helpende gedachten.

• Een hutje bouwen: kinderen die overprikkeld zijn, ontdekken zo zelf hoe ze rust en veiligheid kunnen creëren.

Door spel voelt een kind zich eigenaar van de oplossing. Met oefeningen versterk ik vaardigheden waardoor kinderen het gevoel dat zo heftig is aan de binnenkant beter aan kunnen. Hoe sterker het kind hoe beter het in staat is de wond aan de binnenkant te helen.

Wat je beter niet kunt doen

• Angst wegpraten (“Het valt toch wel mee”).

• Boos worden (“Doe niet zo flauw”).

• Overbeschermen (“Dan hoef je dat ook niet meer te doen”).

Deze reacties versterken de angst of nemen de kans weg om te groeien.

Wanneer is hulp nodig?

Angst hoort bij opgroeien. Maar wanneer angst kind het dagelijks leven blokkeert, schoolweigering, slaapproblemen, sociale isolatie is begeleiding nodig. Dan helpt het om samen met een kinderpsycholoog te kijken naar de binnenwereld en de patronen.

Voor jou als ouder

Het kan heftig zijn om je kind zo bang te zien. Je voelt je machteloos en soms ook geïrriteerd. Weet dat dit normaal is. Ouder zijn, betekent zoeken naar balans: steunen zonder overnemen, beschermen zonder klein houden.

Onthoud: jouw kalmte en nabijheid zijn het belangrijkste medicijn tegen angst van je kind.

Conclusie

De angst van je kind is geen vijand, maar een boodschapper. Het wil je iets vertellen over wat er speelt in de binnenwereld. Door te luisteren, erkenning te geven en stap voor stap te begeleiden, help je je kind groeien in veerkracht en zelfvertrouwen.

Deze stap kun je direct zetten wanneer je kind problemen heeft met angst

Wil je meer leren hoe je je kind kunt begeleiden bij boosheid en angst?

• Meld je aan voor het webinar Minder Boos, Meer Zelfvertrouwen waarin ik je stap voor stap laat zien hoe je boosheid beter begrijpt en ombuigt.

• Download het gratis e-book Boos met 25 praktische inzichten over boos gedrag bij kinderen.

• Of neem direct contact op als je merkt dat je kind vastloopt en je persoonlijke begeleiding wilt.

Samen zorgen we dat jouw kind minder angst ervaart en sterker in het leven staat.