Angst kind tandarts of voor de dokter: ze doen je eerst pijn om beter te worden Onze pleegzoon is twaalf. Hij heeft een beugel nodig. In het verleden is er een kies getrokken. Dat was een heftige ervaring. Sindsdien zijn tandartsen en dokters geen neutrale figuren meer, maar beladen. Vorige maand viel hij in het zwembad – twee voortanden stuk. Daarbovenop moest er voor de beugel nog een extra tandje getrokken worden. Alles in dezelfde week.
De afgelopen weken stonden in het teken van tandartsbezoeken, dokterskamers en stressvolle wachtruimtes. In dit blog deel ik onze ervaring als pleegouders én geef ik handvatten die kunnen helpen voor andere ouders én voor zorgverleners.
Respect voor het tempo van het kind
Angst kind tandarts, wat wij keer op keer zien: het tempo van zorgverleners ligt vaak veel hoger dan dat van ons kind. Er wordt uitgelegd, beslist, uitgevoerd, vaak allemaal in één adem. Maar ons pleegkind heeft tijd nodig. De tijd krijgen om te begrijpen. Tijd om grip te krijgen op zijn emoties. En vooral de tijd om niet overspoeld te raken. Hij wil in zijn eigen tempo door het proces gaan. Zoals sommige kinderen langzaam de zee in lopen: eerst de voeten nat, dan de enkels, pas dan verder. Hij wil stap voor stap het water verkennen. Soms is er ruimte bij een zorgverlener. Soms ook helemaal niet. En als dat tempo te hoog ligt, wordt zijn angst alleen maar groter.
Ons kind opgeslokt door de angst voor de tandarts
Ons kind kan zo worden opgeslokt door angst voor de tandarts dat hij terugvalt in jong gedrag. Hij wordt hulpeloos, onzeker, zoekt nabijheid die je eerder bij een veel jonger kind verwacht. Of hij schiet juist in weerstand: boos, opstandig, onbereikbaar. Alsof het kind dat eerst vol vertrouwen ‘ja’ zei ineens verdwenen is. De kunst is dan: niet forceren, maar meebewegen. Stap voor stap. Naast het deel in hem dat bang is, zit óók het deel dat zich beter wil voelen. Dat weer wil lachen, bijten in een hamburger, normaal willen eten. Maar dat verlangen wordt overspoeld door het verlies van controle. Er komen van die uitspraken: “Het doet toch geen pijn.” “Ik hoef helemaal geen beugel meer.” Alleen erkenning helpt dan. “Je wilt dit niet. Je hebt pijn. En toch moet het. Voor jouw gezondheid. Voor later. En we doen het samen.”
De kracht van erkenning, nabijheid en begrenzen
Wat op zulke momenten voor ons kind met angst voor de tandarts werkt, is simpel:📍 Blijven.📍 Erkennen.📍 Begrenzen. Niet troosten met “het valt wel mee”. Maar zeggen: “Ik zie dat je bang bent. En ik ben bij je.” We maken zijn gevoelens niet groter. Niet kleiner. We blijven staan. In het oog van de storm. Het vergt veel van ons als pleegouder en al die onderzoekende tandarts afspraken. Ze roepen allemaal angst en maken het ons niet gemakkelijker. Zorgverleners doen uit onzekerheid vaak net het verkeerde met aks gevolg dat er nog meer angst wordt geactiveerd.
Waar het misgaat in de spreekkamer
Zorgverleners bedoelen het goed. Maar de afstemming ontbreekt vaak. Hoeveel de rode knop aan staat meestal heeft geen zorgverlener gelezen dat er veel angst is. Hierdoor staan ze al twee nul achter en wij ook. De behandelkamer is druk, tijdsdruk en Onvoorspelbaar. Hoe meer ze praten, hoe meer onze zoon gaat invullen en angst wordt hierdoor vergroot, Er wordt te veel uitgelegd. Handiger zou zijn gewoon even doorpakken en hem een stukje regie geven. Vertellen over de beugel die over een half jaar komt, heeft nu echt geen zin. Nu is al moeilijk genoeg. De afstemming op hem ontbreekt. Soms krijg je adviezen: “Laat hem niet alles weten, dan schrikt hij minder.” Of: “Als ouder kun je beter buiten blijven, dat voorkomt strijd. Maar precies dát werkt averechts bij gevoelige kinderen. Juist nabijheid, voorspelbaarheid en regie zijn essentieel voor vertrouwen.
Vier weken stress en eindelijk erkenning
Dan al die extra bezoeken zorgen voor extra angst bij ons kind voor de tandarts. Eerst de tandarts. Toen een gespecialiseerde tandarts. Toen de kaakchirurg. Die had zich weer niet ingelezen en wilde geen verdoving. Dus nieuwe afspraak en dan wel trekken. De volgende kaakchirurg wilde wel narcose. Zo kwam het toch goed. Vier weken stress volgden. Tot we terug mochten komen en nu met een pedagogisch medewerker. Een team dat wél afstemde “We doen het onder narcose.” En ineens: veiligheid. Tand eruit. Nieuwe tanden erin.
Handvatten uit de praktijk om angst van kinderen voor de tandarts te verminderen
✅ 1. Beperk het aantal prikkels
– Eén gezicht. Eén stem. Eén uitleg.
– Zo min mogelijk mensen in de kamer.
✅ 2. Hou uitleg kort en eerlijk
– Geen toekomstscenario’s.
– Alleen wat nú nodig is.
– Vermijd geruststellingen die niet kloppen.
✅ 3. Geef regie aan het kind
– “Zeg jij wanneer we beginnen.”
– “Wil je kijken of juist muziek op?”
– “Wil je dat ik blijf of even wacht?”
✅ 4. Benoem en erken emoties
– “Je mag bang zijn.”
– “Ik zie je spanning.”
– “Je hoeft het niet leuk te vinden, maar je kan dit.”
✅ 5. Wees als ouder stil en dichtbij
– “Ik ben hier. We doen dit samen.” Blijf er bij je versterkt de hechting tussen jou en je kind ook.
✅ 6. Laat je kind complimenten geven aan zorgverleners
– “Fijn dat u wachtte.”
– “Dank dat u hem even de tijd gaf.”
Dit vergroot het gevoel van controle en grip. Het vergroot vertrouwen.
Geen standaardkind? Geen standaardaanpak.
Er werden ons veel adviezen gegeven: “Laat hem maar niet alles weten.” “Ga als ouder niet mee, dat maakt het makkelijker.” Maar dat bleek precies verkeerd. De angst wordt groter. Wat werkte, was juist het tegenovergestelde:
🟢 Zijn regie.
🟢 Onze aanwezigheid.
🟢 En zorgverleners die écht luisterden.
Dat gaf ontspanning, rust en veerkracht. Uit eindelijk in het ziekenhuis met een narcose en een pedagogisch medewerker ging het super. We hebben na afloop een supertrots kind.
Onze belangrijkste les als pleegouders
Hoe verminder je angst van je kind voor de tandarts. Je bent als ouder of pleegouder niet alleen verantwoordelijk voor wat er gebeurt. Maar ook voor hoe het gebeurt. Wees de stem van je kind. De vertaler van wat hij niet kan zeggen. De beschermer van het tempo. Juist als het spannend wordt. Dat betekent een assertieve houding aannemen. Het gaat niet als vanzelf goed.
Tot slot: eigen regie en respect voor de tijd
Onze kinderen zijn niet lastig. Ze hebben ervaringen. Die soms op onverwachte momenten weer naar boven komen. In een behandelkamer. In een geur. In een blik. Kinderen willen echt graag beter worden en natuurlijk de kant van de angst is er ook. Met de handvatten in dit blog kun je direct een stap zetten. Zorgverleners die vertragen, luisteren, en écht contact maken die maken het verschil.
Herkenbaar?
Heb jij ook een gevoelig kind met angst, of zie je je kind worstelen met medische stress?
📞 Plan gerust een belafspraak via mijn website.
Of lees verder op mijn blog over gevoelige kinderen, hechting en emoties.
Samen kunnen we zoeken naar wat wél werkt.
0 reacties