Regelmatig merken we dat ons pleegkind moeite heeft om zijn plek in het leven in te nemen. We merken op dat innerlijke onrust, gevoelens van schuld en de neiging om het iedereen te behagen in de wereld op de grond treden. Het leven voor pleegkinderen is soms ook best verwarrend. Je bent weg van je biologische roots, bij liefdevolle pleegouders en daar heb je het dan mee te doen. Het is je lot als pleegkind. In dit blog laat ik zien hoe ik wetmatigheden vanuit het systemische werk ook zie terugkomen in patronen met onze pleegjongens. In dit blog beschrijf ik onze ervaringen zodat onze jij onze inzichten ook kan gebruiken. Ik nodig je van harte uit om je ook eens te verdiepen in het systeem denken.
Pleegkind en zijn plek in het leven
In de afgelopen jaren heb ik me verdiept in systemische principes. Ik heb familieopstellingen gedaan en ik ben telkens weer verbaasd over de impact en de inzichten die me dat oplevert. Zoals de natuur haar eigen onzichtbare wetmatigheden kent die ons leven beïnvloeden, zo heeft ook het systeem waar we deel van uitmaken een grote invloed op ons leven. Deze wetmatigheden zijn vaak heel logisch. Onze pleegzoon worstelt vaak met het vinden van zijn eigen plek in de wereld. Het vertaalt zich vaak in onzeker gedrag, boos, onrust, gevoelens van schuld en uitspraken zoals ik ben waardeloos.
Ons pleegkind op de juiste plek in het leven
We snappen heel goed dat dat de plek voor onze pleegzoon vaak niet gemakkelijk is. Het lot heeft ons allen bij elkaar gebracht. Maak er maar wat van met elkaar. Zo eenvoudig is het natuurlijk. Allerlei onzichtbare krachten zijn aan het werk en beïnvloeden ons gezin. Onze pleegjongens hebben zijn het leven begonnen met het verlies van het systeem van herkomst. De afgelopen jaren ben ik via bijscholingen in aanraking gekomen met de systemische theorieën van Bert Hellinger en Els van Steijn. De metafoor van de fontein uiterst bruikbaar om onze kinderen te laten begrijpen wat hun plaats in de wereld is. Het water van de fontein stroom van onder naar boven in verschillende bakken,
De fontein geeft overzicht
Ieder kind heeft zijn unieke, eigen plek in deze fontein, waar zij de stroming ontvangen die essentieel is voor hun levenspad. Het water of ook wel de energie stroomt van boven naar beneden en dat beeld is heel logisch voor kinderen. Je biologische ouders staan in de bak boven je en je krijgt van hen van alles mee. Het leven van de biologische ouders van onze pleegkinderen is tumultueus geweest, en waarschijnlijk geldt dit ook voor hun voorouders. Ze hebben prachtige kwaliteiten meegekregen en ook hun portie narigheid. Zoals we allemaal positieve zaken hebben gekregen van onze ouders en ook zaken niet hebben gehad. Die zaken dienen we elders in het leven te verkrijgen.
De biologische ouders eren
Ondanks alles is het essentieel dat pleegkinderen hun ouders in de bak boven zich plaatsen op een voetstuk in de fontein van het leven. Systemisch wetmatigheden gaan boven morele waarden en normen. Iedereen heeft twee biologische ouders gekregen en die hebben je het leven gegeven. Deze neutrale kijk maakt het ook mogelijk om dankbaarheid tonen voor wat ze hebben gekregen. We zien bij de biologische ouders van onze pleegkinderen vele daden van liefde. Het is van onschatbare waarde dat deze energie kan stromen en dat onze pleegkinderen hen kunnen eren, want zij hebben onze pleegkinderen het leven geschonken.
De plek van pleegouders is bescheiden
De plek van ons pleegouders, is systemisch gezien bescheiden en dat is iets wat wij pleegouders hebben te accepteren. Zeker in de eerste jaren was dit ontzettend moeilijk toen het perspectief van de pleegkinderen niet duidelijk was. Onze taak was vooral hechting bouwen met het kind. Onze energie stroomt dus naast die van de biologische ouders zo de bak van onze pleegkinderen in. De metafoor van de fontein is prachtig. Alle liefde en alles wat we onze pleegkinderen meegeven kan zo stromen zonder dat het de stroom van de biologische ouders systemische onderbreekt of blokkeert. Wanneer iedereen op zijn eigen plek staat, ontstaat er rust.
De wetmatigheden van het systeem
De systemische wetmatigheden hebben niets te maken hoe de omgang of het gezag is geregeld, de bloedlijn is hier leidend. Zoals het menig pleeggezin vergaat schuiven de biologische ouders van plek en gebeurt er van alles. Dit alles heeft impact op onze pleegkinderen. De kunst is dat iedereen weer op zijn plek komt te staan. Soms kunnen kinderen een plek hoger stijgen, zoals wanneer de vader afwezig is en de oudste zoon zijn plaats inneemt. Dit kan vroeg of laat problemen veroorzaken. Biologische ouders kunnen ook afdalen naar een kind plek. Onze oudste zoon heeft lange tijd gedacht dat zijn vader ook zijn broer was. Het gedrag van zijn vader paste ook goed bij dat van een oudere broer. Wanneer ons kind direct naar een hogere plek in de fontein stijgt, is dat niet zijn plek.
Verborgen voorgeschiedenis
Soms kunnen problemen van eerdere generaties doorgegeven en is er een verborgen familie geschiedenis. Wij als pleegouders weten niet precies wat er afgespeeld heeft. Dit heeft natuurlijk invloed op de plek die ons pleegkind plek kan innemen in het leven. Wel weten we dat de problemen bij beide kinderen zekere al drie generaties spelen. De systemische wetmatigheden van het de natuur zoeken naar een balans van geven en nemen. Het is duidelijk dat onze pleegkinderen hier ook een lot in hebben. Pleegouderschap is een ongelofelijke uitdaging. Het loont de moeite om het boek van Bert Heilinger te lezen waarmee jij je blik verbreed.
Hoe maak je deze ongeschreven wetmatigheden nu duidelijk aan een kind?
Goed nieuws, je pleegkind systemische op zijn plek in het leven zetten is eigenlijk best gemakkelijk. Met dank aan supertoffe opdracht van het kinderdagverblijf: maak je stamboom hebben we onze kinderen direct op de juiste plek gezet. Wel biecht ik direct op dat we onze plek centraler hebben gezet dan de biologische ouders. Inmiddels weten we beter. Maar dan nog was het opstellen van de familie niet eenvoudig. We zijn een samengesteld gezin met twee pleegkinderen erbij. In totaal hadden we 10 setjes grootouders tekenen. Dit was een flinke klus, maar het creëerde wel orde. Door de biologische ouders in het midden bovenaan te plaatsen, hebben we die heel natuurlijk opgeschoven en hun de juist plek gegeven. Dat voelt ook goed, want zij hebben het leven aan ons pleegkind geschonken. Zij verdienen hartgrondig die eer en niet wij. Zo kan je de stamboom verder aanvullen.
Maak iets moois van het leven
Door de energie juist te laten stromen, geven we onze pleegkinderen de boodschap mee dat ze iets moois van hun leven mogen maken. Ze hoeven zich niet schuldig te voelen dat het hen beter vergaat dan hun ouders. Met behulp van de fontein kunnen ze ontvangen van hun ouders wat die te bieden hebben en kunnen ze dat wat ze verder nodig bij ons, de pleegouders halen en nog tal van andere mensen die het leven verrijken. Ze hebben het leven ontvangen van hun ouders en mogen er iets van maken. Natuurlijk zo nu en dan kunnen gevoelens van onrust, schuld, heftige emoties en een laag zelfbeeld opkomen. Het is zo belangrijk dat ze op hun eigen plek mogen staan in de fontein. Op deze manier geven we onze pleegkinderen de toekomst.
Verder lezen
Dit blog is geïnspireerd op het werk van Bert Heilinger: de verborgen familie geschiedenis en het boek De fontein: vind je plek van Els van Steijn. Deze boeken zijn voor mij zowel als professionals en pleegouder heel waardevol gebleken om te lezen. Ik ben me ook bewust geworden van eigen familie geschiedenis. Ook wij hebben persoonlijk te maken gehad met buitensluitingen en een familie-erfenis uit de Tweede Wereldoorlog. Ik ben mijn ouders beter gaan begrijpen en door hun op hun plek te zetten. Ik ben de zoon van mijn moeder, als vader merk ik direct dat de energie beter stroomt. Deze inzichten gun ik jou ook en ik hoop dat je iets hebt aan dit blog.
