Wanneer je kind opstandig doet… en eigenlijk jou spiegelt

Wanneer je kind opstandig doet… en eigenlijk jou spiegelt. Je kunt door naar het gedrag van je kind te kijken iets leren van je kind. Durf jij in de spiegel die je kind je toont te kijken. In dit blog laat ik je zien hoe een kind door opstandig te doen eigenlijk een deel van jouw spiegelt. Je kind wil met zijn of haar gedrag iets vertellen. Deze signalen wil jij niet missen. Toch?

Een moeder zei laatst tegen me:
“Mijn kind luistert niet. Hij roept steeds ‘ik wil niet!’, loopt weg en blijft maar drammen. Soms lijkt het wel alsof hij expres alles verkeerd wil doen.”

Herkenbaar?
Veel ouders en ook leerkrachten kennen dit gedrag. Het voelt als strijd, alsof je als volwassene voortdurend tegenover het kind staat. En toch is er vaak méér aan de hand dan alleen maar “opstandig gedrag”.

In dit blog neem ik je mee in een andere kijk. Ik laat je zien hoe het drukke, opstandige kind vaak een spiegel is van iets dat er bij jou speelt. En hoe die spiegel, als je hem durft te zien, juist een sleutel kan zijn naar verbinding en groei voor je kind én voor jezelf.

Wat is spiegelen eigenlijk?

Spiegelen betekent dat een kind met zijn gedrag iets laat zien dat bij de ouder of opvoeder van binnen aanwezig is.

• Soms gaat het om emoties die jij zelf wegdrukt.

• Soms om gedrag dat jij niet durft te tonen.

• Soms om thema’s die nog onverwerkt in je eigen geschiedenis liggen.

Kinderen zijn hierin ongekend gevoelig. Zonder dat ze het bewust doen, nemen ze spanningen waar en drukken die uit in hun eigen gedrag.

Een eenvoudig voorbeeld: als jij gehaast en gestrest bent, is de kans groot dat je kind onrustiger wordt en moeilijker luistert. Niet omdat hij je wil plagen, maar omdat hij jouw spanning voelt en weerspiegelt.

Het opstandige kind

Het drukke, opstandige kind laat zich vaak zien in:

• Niet luisteren, wegkijken of weglopen.

• Dwars reageren met “nee, ik wil niet!”

• Drammen of schreeuwen.

• Alles ter discussie stellen.

Als ouder kun je hier moedeloos van worden. Je voelt irritatie of machteloosheid. Je denkt misschien: waarom doet hij zo lastig, terwijl ik gewoon wil dat hij meewerkt?

Maar wat als dit gedrag een boodschap heeft?

De spiegel: onderdrukte boosheid en grenzen

Het opstandige gedrag van een kind spiegelt vaak de onderdrukte boosheid of de onduidelijke grenzen van de ouder.

Misschien herken je dit:

• Je zegt te vaak “het is goed” terwijl je eigenlijk “nee” bedoelt.

• Je slikt je irritatie in om de lieve vrede te bewaren.

• Je wilt geen conflict en laat dingen doorglippen.

Je kind voelt dit feilloos aan. En waar jij het inslikt, laat hij het eruit knallen. Rauw, ongenuanceerd, zonder filter.

Zo houdt je kind jou een spiegel voor: “Papa, mama, kijk, dit is wat jij eigenlijk ook voelt. Dit is wat jij niet uitspreekt.”

Verhaal uit de praktijk

Een vader kwam bij me met zijn negenjarige zoon.
De jongen was altijd dwars, luisterde nooit en riep standaard “nee” bij ieder verzoek.

In de gesprekken ontdekte de vader iets opmerkelijks. Hij zei zelf bijna nooit “nee” op zijn werk niet, in zijn relatie niet, zelfs niet in kleine dingen. Hij slikte alles in en liep voortdurend op zijn tenen.

Zijn zoon nam die onderdrukte “nee” over. Niet subtiel, maar luid en duidelijk. Zijn zoon spiegelde zijn gedrag.
En precies daardoor werd zichtbaar waar de vader in zijn eigen leven niet trouw was aan zichzelf.

Toen de vader leerde om vaker zijn grens te voelen en te benoemen, veranderde er ook iets bij zijn zoon. De strijd nam af. Niet omdat het kind ineens meegaander werd, maar omdat de vader een deel van de spiegel had opgepakt.

Waarom werkt dit zo sterk bij kinderen?

Kinderen zijn nog puur en hebben geen sociale filters zoals volwassenen. Zij uiten spanning direct. Dat maakt dat spiegelen bij hen zo zichtbaar is.

Daarnaast zijn kinderen afhankelijk van de emotionele veiligheid van hun ouders. Als jij je spanning inslikt, voelt je kind dat. Hij ervaart: iets klopt hier niet. En dat uit zich vaak in gedrag.

Het mooie is: zodra jij eerlijker wordt naar jezelf, ontspant je kind vaak ook.

Hoe herken je de spiegel bij je kind?

Stel jezelf bij opstandig gedrag deze vragen:

Welk gevoel roept dit gedrag bij mij op? Irritatie, boosheid, machteloosheid?

Herken ik dit gedrag bij mezelf? Waar zeg ik geen nee? Waar ga ik over mijn grens heen?

Wat zou er gebeuren als ik dit stuk van mezelf meer zou erkennen?

Door stil te staan bij deze vragen, verschuif je de blik van “het kind doet lastig” naar “wat laat mijn kind mij zien?”.

Wat kun je concreet doen?

1. Luister naar het signaal

Zie je kind niet als tegenstander maar als boodschapper. Vechten maakt de strijd alleen maar groter. Kijk achter gedrag van het kind.

2. Herken en erken de spiegel

Schrijf op welk gedrag je het meest triggert. Vraag jezelf af: waar zit dit bij mij?

3. Oefen met grenzen

Durf een duidelijke “nee” uit te spreken. Rustig, zonder boosheid. Bijvoorbeeld:
“Ik hoor dat je niet wilt. Toch is dit wat er nu moet gebeuren. Ik blijf erbij.”

4. Geef ruimte aan boosheid

Boosheid is energie. Geef jezelf toestemming om die te voelen (zonder het eruit te knallen). Zo laat je je kind zien dat boosheid niet eng is, maar een signaal dat je iets nodig hebt.

5. Zoek verbinding

Ga na de uitbarsting het gesprek aan. Vraag: “Wat maakte dat je zo boos werd?” Luister zonder oordeel. Vaak wil je kind gewoon gehoord worden.

Voorbeeldsituatie: bedtijd

Stel, je kind roept boos: “Ik wil niet naar bed!”

• Ouderreactie A: “En toch ga je nu naar bed, punt.” (strijd en boosheid)

• Ouderreactie B: “Ik hoor dat je niet wilt. En toch is het tijd om te slapen. Ik blijf rustig bij je.” (duidelijke grens én erkenning)

Het verschil zit niet in streng zijn, maar in de toon. Als jij kalm en duidelijk bent, hoeft je kind niet harder te schreeuwen.

Wat levert dit op?

Wanneer je de spiegel van je kind leert zien, merk je vaak:

• Minder strijd, meer rust.

• Duidelijkere grenzen, waardoor je kind zich veiliger voelt.

• Betere verbinding, omdat je kind zich gehoord voelt.

• Meer bewustzijn van je eigen emoties.

Kortom: je kind hoeft niet langer luid te roepen wat jij zelf al fluisterend voelt.

Een bredere kijk: systemisch perspectief

In systemisch werk (familieopstellingen) zien we dit fenomeen nog dieper terug. Een kind kan gedrag spiegelen dat niet alleen van de ouder komt, maar ook uit het familiesysteem.

• Een ouder die nooit boos mocht zijn van zijn eigen ouders, leert zijn boosheid onderdrukken.

• Het kind van nu laat die boosheid alsnog zien.

Zo draagt een kind soms een last die eigenlijk niet van hem is. Door dit te herkennen, kan er ruimte ontstaan om het terug te leggen waar het hoort.

Tips voor professionals die werken met een opstandig kind

Werk je met kinderen? Dan kun je ouders uitnodigen om te kijken:

• Wat triggert je in dit gedrag?

• Wat herken je hiervan in jezelf of je eigen verleden?

• Hoe zou je anders willen reageren?

Met eenvoudige oefeningen (zoals spiegeloefeningen of rollenspellen) kun je ouders laten ervaren hoe hun innerlijke spanning zichtbaar wordt bij hun kind.

Tot slot over opstandige kinderen

Een opstandig kind is niet alleen lastig. Het is vaak een spiegel. Een uitnodiging om zelf eerlijker te worden, grenzen te voelen en woorden te geven aan je eigen emoties.

Zie je kind dus niet als tegenstander, maar als boodschapper.

✨ Wil jij leren hoe je dit praktisch toepast in jouw gezin of praktijk?
In mijn spiegeltraining en workshops ontdek je hoe je het gedrag van kinderen kunt lezen als spiegel en hoe je daarmee verbinding maakt met je kind én met jezelf. Binnenkort verschijnt deze workshop en training.

👉 Meer weten over hulp bij een opstandig kind ? Plan hier een belafspraak of vraag mijn gratis E-book boosheid begrijpen aan.