Hoe ga je om met bepalend gedrag van je kind?

Hoe ga je om met het bepalend gedrag van je kind?

Je merkt dat je kind steeds vaker de eigen zin wil doordrijven. Hoe ga je met deze sterke wil van je kind om? Aan de ene kant is het natuurlijk mooi dat je een temperamentvol kind hebt en dat het eigenheid en persoonlijkheid laat zien. Maar wat als je kind steeds vaker wil bepalen hoe de dingen gaan en daarbij de omgeving helemaal uit het oog verliest? Hoe blijf je dan als ouder geduldig, liefdevol en stevig staan?

Wat is bepalend gedrag?

Bepalend gedrag van kinderen omschrijf ik als een vorm van actief gedrag. Kinderen die bepalend gedrag laten zien, laten hun stem gelden. Actief gedrag verandert in bepalend gedrag wanneer kinderen geen of te weinig rekening houden met anderen. Ze gaan over de grenzen van de
ouder en de andere gezinsleden heen. In het samenspel met anderen zie je dan dat kinderen de baas gaan spelen.

Wat is het verschil tussen actief gedrag en bepalend gedrag?

Kinderen die actief gedrag laten zien kiezen, de ene keer voor bepalend gedrag en nemen de leiding en in een andere situatie kiezen ze om mee te gaan. Kinderen met bepalend gedrag, drammen of drijven de zin door. Ze reageren telkens op een bepalende manie en gaan daarmee over grenzen van volwassenen en andere kinderen heen. Kinderen met sterk bepalend gedrag lijken wel assertief, toch zijn ze dat niet. Ze zijn enkel in staat om op één en dezelfde manier te reageren. Kinderen met assertief gedrag zijn flexibel en sociaal vaardig. Zij passen in de situatie aan wat nodig is, maar dan kunnen kinderen die telkens willen bepalen niet.

Bepalend gedrag is een manier van kinderen om met de overweldigende
wereld om te gaan.

Kinderen die vaak bepalend gedrag laten zien, doen dat meestal niet zomaar. Zoals we gezien hebben, voelen kinderen zich onmachtig en hebben ze behoefte aan veiligheid en controle. Bij kinderen met bijvoorbeeld een stoornis in het Autisme Spectrum zie je vaak ook bepalend gedrag en
weinig mogelijkheden om zich aan te passen. Bij hen heeft het bepalende gedrag vaak de functie om grip of controle te hebben op een situatie die ze niet goed begrijpen. Niet alleen kinderen met Autisme laten bepalend gedrag zien. Want voor heel wat kinderen kan de wereld behoorlijk
overweldigend overkomen. Gevoelige en temperamentvolle kinderen laten ook bepalend gedrag zien. Zij zijn daarentegen in vergelijking met kinderen in het Autistisch Spectrum beter in staat om zich flexibeler op te stellen. Ook voor deze kinderen is het een manier om met onvoorspelbaarheid om te gaan.

Wanneer kinderen hun wereld niet meer kunnen overzien proberen ze met bepalend gedrag de controle te krijgen.

Kinderen laten bepalend gedrag laten wanneer ze de prikkels niet goedkunnen mee kunnen filteren. Met bepalend gedrag herpakken ze de controle, zodat ze grip krijgen op de wereld om zich heen krijgen. Vaak krijgen kinderen met bepalend gedrag hun zin of aandacht en is dit een oplossing die hen helpt. Ouders hebben dan het gevoel dat hun kinderen voortdurend grenzen opzoeken. Andere kinderen vinden het bijvoorbeeld niet leuk om een spel altijd op de manier van jouw bepalende kind te spelen. Misschien krijgt je kind ook wel te horen “dat het de baas speelt”.

Hoe kan je met de sterke wil of het bepalende gedrag van je kind omgaan?

Natuurlijk kan ik me helemaal voorstellen dat je denkt: “ik laat mijn kind niet alles bepalen”. “Een eigen mening is prima” maar tegelijk denk je misschien wel “ik laat me niet commanderen door mijn kind”. Ik kan me heel goed voorstellen dat het bepalende gedrag egoïstisch en onaangenaam
op je overkomt. Je merkt misschien wel dat het veel kracht kost om alle zeilen bij te zetten en zelf overeind te blijven staan tegen over je kind. Door je te verplaatsen in je kind en het bepalende gedrag te zien als onmacht om met de situaties om te gaan ontstaat er misschien zelfs wat lucht. Je kind doet het niet expres ook al voelt het soms wel zo. Door zo naar het gedrag van je kind te kijken helpt het je weer om jezelf  te herpakken.

Stevig in je ouderrol staan wanneer kinderen bepalend gedrag laten zien

Kinderen die bepalend gedrag laten zien hebben vaak behoefte aan duidelijkheid en uitleg. Met andere woorden: het is hun manier om met een onvoorspelbare wereld om te gaan. Je kind heeft meestal behoefte aan controle en veiligheid. Strenge regels werken op dat moment escalerend.
Misschien laat je kind wel opstandig gedrag zien wanneer je regels stelt. Wanneer je kind een sterke wil heeft dan kan helpend zijn om de ene keer mee te bewegen met je kind en de andere keer stevig te blijven staan. Het is belangrijk om dan goed na te denken over de regels die je stelt en welke echt belangrijk zijn.

Bepalende kinderen vragen dat je zo nu en dan meebeweegt

Een manier om met het bepalend gedrag van je kind om te gaan is meebewegen. Stel je kind wil met het loopfietsje naar school gaan. Is dat een punt? Maak het echt uit of je kind de laarzen aandoet in plaats van de gewone schoenen ook al is het zomer en 30 graden?  Dit zijn situaties waarin je kunt meebewegen. Soms hebben kinderen best leuke oplossingen en ideeën. Hier kan je ruimte geven en is het juist leuk dat je kind zelf oplossingen aandraagt.

Stel grenzen bij gezondheid en veiligheid

Wanneer het gaat om gezondheid of een onveilige situatie, stel dan wel grenzen. In dit soort situaties helpt het om kinderen met een sterke eigen wil een keuze te geven. Binnen de grenzen die er zijn geef je ruimte. Zo sta je als ouder stevig, want jij bepaalt de uiteindelijke keuze ruimte die er is. Zo blijft er voor je kind toch ruimte voor een eigen mening.

Kinderen met bepalend gedrag hebben een eigen wil en eigen mening en dat zijn super kwaliteiten

Natuurlijk wil je graag dat je kind opgroeit tot een leuke autonome volwassene. Met het hebben van een eigen mening en een eigen wil daar is niets mis mee. Sterker nog: je kind ontwikkelt daarmee zelfvertrouwen en een eigen identiteit. Dat zijn natuurlijk waardevolle kwaliteiten. Kinderen
met een eigen wil laten vaak een behoorlijke zelfstandigheid zien. De tijd van vroeger waarin alles bepaald werd door volwassenen is voorbij. Dat vraagt van jou om in de eerste plaats een stevige en liefdevolle ouder te zijn voor je kind. De veilige haven waar vanuit je kind kan oefenen
met autonomie.

Verder lezen

Natuurlijk kan ik me voorstellen dat je nog wel wilt doorpraten over dit thema. Hoe doe ik dat dan een stevige liefde volle ouder zijn? Hoe ga ik om met drift en ander boos gedrag van mijn kind wanneer deze zijn of haar eigen wil doordrijft. Wil je hierover doorpraten dat kan!
Maak gerust een belafspraak. Wil je meer wilt lezen over boos gedrag dan kan je ook mijn e-book met 25 weetjes over boos gedrag aanvragen.