Opvoeding

Angst maakt de wereld van kinderen steeds kleiner

Angst is een natuurlijke emotie die ons waarschuwt voor gevaar. Voor kinderen kan deze emotie echter overweldigend zijn en hun dagelijkse leven beperken. Als angst niet goed wordt aangepakt, kan het de wereld van een kind steeds kleiner maken, hen weerhouden van het verkennen van nieuwe ervaringen en het genieten van hun jeugd. Dit blog gaat in op de impact van angst op kinderen, hoe het hun wereld verkleint, de lichamelijke sensaties die ze ervaren, waarom belachelijk maken en druk uitoefenen niet helpend zijn, en bevat praktische handvatten voor ouders om je kind te helpen.

Wat doet angst bij kinderen en hoe maakt het de wereld kleiner?

Angst is een krachtige emotie die kinderen kan verlammen. Wanneer een kind angst ervaart, reageert hun brein door in de ‘vecht-of-vlucht’-modus te gaan, wat hen voorbereidt om te reageren op een waargenomen dreiging. Voor kinderen kan deze reactie zich uiten in het vermijden van situaties die hen angstig maken. Dit kan leiden tot een verminderde deelname aan sociale activiteiten, een terugtrekking uit schoolse activiteiten, en een algemene afname van hun nieuwsgierigheid en zin in avontuur. Door steeds meer situaties te vermijden, wordt hun wereld kleiner en kleiner, beperkt tot de plekken en activiteiten waar ze zich veilig voelen. De nabijheid van ouders is vaak ook steeds meer nodig.

Welke sensaties voelen kinderen in hun lichaam?

Wanneer kinderen angst ervaren, gaat dit vaak gepaard met lichamelijke sensaties die hen verder verontrusten. Enkele veelvoorkomende sensaties zijn:

Hartkloppingen: Een snelle hartslag kan een gevoel van paniek versterken.
Zweten: Overmatig zweten, zelfs in koele omgevingen, kan optreden.
Trillen: Spieren kunnen oncontroleerbaar trillen of beven.
Buikpijn of misselijkheid: Angst kan het spijsverteringsstelsel beïnvloeden, wat leidt tot buikklachten.
Duizeligheid: Het gevoel van licht in het hoofd zijn of de wereld zien draaien.
Benauwdheid: Moeite met ademhalen of een gevoel van beklemming op de borst.

Deze lichamelijke symptomen kunnen de angst verder versterken, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat van angst en lichamelijke ongemakken.

Waarom het niet helpt om kinderen belachelijk te maken

Wanneer kinderen met angst worden geconfronteerd met spot of belachelijk worden gemaakt, kan dit hun gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen ernstig aantasten. Ze voelen zich onbegrepen en geïsoleerd, wat hun angstgevoelens kan verergeren. Het belachelijk maken van een kind met angst zorgt ervoor dat ze zich schamen voor hun gevoelens, wat kan leiden tot een nog grotere terugtrekking en vermijding van angstige situaties.

Waarom druk niet werkt

Druk uitoefenen op kinderen om hun angsten te overwinnen, kan vaak averechts werken. Het kan het gevoel van overweldiging vergroten en hun angst versterken. Kinderen voelen zich misschien niet begrepen en kunnen in opstand komen of juist nog meer terugtrekken. Het is belangrijk om te begrijpen dat angst niet zomaar kan worden weggenomen door kinderen te dwingen hun angsten onder ogen te zien zonder de juiste ondersteuning.

Een praktijkvoorbeeld

Stel je voor: Desiree, een 11-jarig meisje, durft niet alleen de school in te gaan. Elke ochtend klampt ze zich vast aan haar moeder, tranen in haar ogen, terwijl ze smeekt om niet te hoeven gaan. Haar moeder voelt zich machteloos en gefrustreerd, niet wetende hoe ze haar kan helpen. Desiree is bang dat ze niet goed genoeg is en dat ze uitgelachen zal worden door haar klasgenoten. Later blijkt dat de angst ontstaan is vanuit pesten. Haar angst om de school in te gaan beperkt haar sociale, cognitieve en emotionele ontwikkeling. Er zijn triggers van binnen die telkens angst activeren.

Praktische handvatten voor ouders

Luister en erken de angst: Neem de tijd om te luisteren naar de zorgen van je kind zonder te oordelen. Laat hen weten dat hun gevoelens geldig zijn en dat je er voor hen bent.
Stapsgewijze blootstelling: Introduceer de angstige situatie geleidelijk. Begin met kleine stappen die beheersbaar zijn voor het kind, zoals samen naar school lopen en langzaam opbouwen naar het alleen gaan. Neem hier echt de tijd en zorg dat je telkens kleine stappen blijft maken.
Creëer een veilige omgeving: Zorg ervoor dat je kind zich veilig en gesteund voelt, zowel thuis als op school. Praat met de leerkracht en vraag om ondersteuning. Als pesten en plagen speelt dan werkt dit belemmerend. Je kan alleen stappen zetten als er veiligheid is.
Bevorder zelfvertrouwen: Moedig je kind aan om deel te nemen aan activiteiten waarin ze goed zijn, wat kan helpen hun zelfvertrouwen te vergroten. Juist op andere vlakken en in andere situaties zelfstandigheid vergroten is helpend
Leer ontspanningstechnieken: Help je kind technieken te leren zoals diepe ademhaling, meditatie, of yoga om hun angst te beheersen. Vaak zitten deze kinderen in het hoofd. De buik leren gebruiken als kracht en rust centrum is heel helpend.
Professionele hulp: Als de angst ernstig is, overweeg dan om hulp te zoeken bij een kinderpsycholoog of therapeut die gespecialiseerd is in angstproblematiek..

Verder ontwikkelen

Angst kan een grote impact hebben op het leven van een kind, maar met de juiste ondersteuning en strategieën kunnen kinderen leren hun angsten te overwinnen en hun wereld weer te vergroten. Wil je hier een keer over verder praten. Boek dan een gratis belafspraak in.